Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Zdaniem NSA, osoba, która czasowo opuściła miejsce pobytu stałego ze względów rodzinnych, czy też z obawy o swoje bezpieczeństwo, nie ma obowiązku wymeldowania się z pobytu stałego, lecz obowiązek zameldowania się na pobyt czasowy pod adresem, pod którym czasowo zamieszkuje.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem  z dnia 12 lipca 2016 roku (sygn. II OSK 2741/14) podtrzymał stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w  Gliwicach z dnia 6 czerwca 2014r., sygn. akt II SA/Gl 346/13 i oddalił skargę kasacyjną w przedmiocie wymeldowania.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Wnioskiem z dnia 16 sierpnia 2013 r. skarżący kasacyjnie zwrócił się do wydziału spraw obywatelskich urzędu miasta o wymeldowanie swojej żony [dalej: „skarżąca”], z pobytu stałego w lokalu, który wspólnie zamieszkiwali. W uzasadnieniu tego wniosku podał, iż skarżąca nie zamieszkuje pod tym adresem od kwietnia 2012 r.

Decyzją wydaną na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych  [dalej: „ustawa o ewidencji ludności”], prezydent miasta po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, orzekł o wymeldowaniu skarżącej z pobytu stałego. Organ pierwszej instancji wskazał, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał jednoznacznie, że skarżąca trwale i dobrowolnie opuściła miejsce pobytu stałego. Z zeznań skarżącej wynikało natomiast, że opuszczenie lokalu nie było dobrowolne, lecz zostało spowodowane znęcaniem się nad nią przez męża. Organ wskazał również, że deklarowany przez skarżącą zamiar powrotu do lokalu w bliżej nieoznaczonej przyszłości nie uzasadnia stanu fikcyjnego, pozostającego w rozbieżności z istniejącym stanem faktycznym. W związku z powyższym organ na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności orzekł o wymeldowaniu skarżącej.

Prezydent Miasta wydał decyzję o wymeldowaniu skarżącej z miejsca pobytu stałego, mimo znajdującego się w aktach sprawy prawomocnego wyroku  Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 28 maja 2013 r., na mocy którego skarżący kasacyjnie uznany został winnym popełnienia przestępstw z art. 207 § 1 oraz z art. 267 § 1 Kodeksu karnego polegających na znęcaniu się psychicznym i fizycznym nad skarżącą oraz na naruszeniu tajemnicy korespondencji do niej kierowanej.

Wojewoda Śląski, podtrzymując stanowisko wyrażone przez organ I instancji w wydanej przez siebie decyzji, utrzymał ją w mocy. 

Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2014 r., sygn. akt II SA/Gl 346/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach  uchylił zaskarżoną decyzję wojewody oraz prezydenta miasta. WSA wskazał, że w celu orzeczenia o wymeldowaniu osoby należy ustalić, czy i jakie środki prawne były podejmowane w celu wykazania braku dobrowolności opuszczenia miejsca pobytu oraz dokonać oceny takich działań. Ponadto Sąd podkreślił, że w zaistniałej sprawie skarżąca opuściła lokal z powodu obawy o własne bezpieczeństwo oraz możliwość znęcania się ze strony skarżącego kasacyjnie, a także zawiadomiła właściwie organy o popełnieniu przestępstwa. Wskutek dokonanych  zgłoszeń został wydany: wyrok Sądu Rejonowego w Bytomiu (w sprawie znęcania się psychicznego i fizycznego oraz tajemnicy korespondencji),  wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach (w przedmiocie separacji i eksmisji skarżącego kasacyjnie z przedmiotowego lokalu) oraz założona została przez Policję niebieska karta. Dlatego też w uzasadnieniu wyroku, Sąd I instancji nie zgodził się ze stanowiskiem organów obu instancji, że skarżąca nie podjęła środków prawnych, które miały na celu wykazanie braku dobrowolności w opuszczeniu przez nią lokalu.

WSA przychylił się do argumentacji organów, iż sam zamiar powrotu do lokalu nie stanowi dostatecznej przesłanki do utrzymania zameldowania. Jeżeli bowiem skarżąca jedynie czasowo opuściła dotychczasowe miejsce pobytu stałego i ze względów rodzinnych lub obawy o swoje bezpieczeństwo czasowo przebywa pod innym adresem, to wówczas nie miała obowiązku wymeldowania się z pobytu stałego, lecz obowiązek zameldowania się na pobyt czasowy pod adresem, pod którym czasowo zamieszkuje.

W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku skarżący kasacyjnie wskazał, że Sąd I instancji przyjął błędną wykładnie i nie zastosował art. 15 ust 2 ustawy o ewidencji ludności. Błąd ten polegać miał na przyjęciu, że skarżąca nie opuściła przedmiotowego lokalu w sposób trwały i dobrowolny, lecz została do takiego zachowania zmuszona, oraz że podjęła środki prawne w celu ochrony swoich praw do zamieszkania w wskazanym lokalu.

Wyrokiem z dnia 12 lipca 2016 r. (sygn. II OSK 2741/114) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną skarżącego kasacyjnie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 6 czerwca 2014 r. (sygn. II SA/Gl 346/14), wydanego w sprawie wymeldowania.

Zdaniem NSA, art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji  ludności stanowi o tym, że wójt, burmistrz prezydent miasta wydaje na wniosek strony bądź z urzędu decyzje w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Wskazany przepis, określa przesłanki, w których przypadku zaistnienia, właściwy organ gminy może orzec o wymeldowaniu danej osoby z miejsca pobytu stałego lub czasowego. Ponadto właściwy organ gminy musi ustalić, że strona w sposób trwały i dobrowolny opuściła miejsce swojego zamieszkania (opuszczenie to trwało ponad 3 miesiące), a strona nie wymeldowała się.

Jednocześnie NSA utrwalił przyjętą przez WSA w Gliwicach tezę, iż skarżąca opuściła lokal z powodu obawy o własne bezpieczeństwo oraz podjęła w związku z zaistniałą sytuacją niezbędne kroki, które zakończone zostały prawomocnymi wyrokami.

Tym samym, w ocenie NSA Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że zarówno dobrowolność, jak i trwałość opuszczenia przez skarżącą spornego lokalu budziła wątpliwości i powinna podlegać ponownej ocenie przez organy administracji.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj