Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

11.05.2016

Ryczałtowa stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi narusza Konstytucję RP?

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share
"

System gospodarki odpadami komunalnymi nie musi być problemem dla gminy / związku międzygminnego – wystarczy znaleźć optymalne rozwiązania dostosowane do warunków lokalnych oraz zgodne z ciągle zmieniającymi się przepisami.

"

Dowiedz się więcej:

Gospodarka odpadami komunalnymi

Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Ministra Środowiska wystąpienie w związku z obowiązującą od 1 lutego 2015 roku nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie ustalania opłaty ryczałtowej za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości wykorzystywanych, przez część roku, na cele rekreacyjne.

Artykuł dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Ministra Środowiska wystąpienie w związku z obowiązującą od 1 lutego 2015 roku nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie ustalania opłaty ryczałtowej za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości wykorzystywanych, przez część roku, na cele rekreacyjne.

Rzecznik Praw Obywatelskich w dniu 29 kwietnia 2016 r. skierował do Ministra Środowiska wystąpienie w związku z obowiązującą od 1 lutego 2015 roku nowelizacją przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zastrzeżenia RPO dotyczą ustalania opłaty ryczałtowej za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości wykorzystywanych, przez część roku, na cele rekreacyjne.

RPO przypomniał, iż danina publiczna w postaci opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ponoszonej przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych oraz właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, na których powstają odpady komunalne, została wprowadzona do krajowego porządku prawnego jako wynik implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r.

W ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określono jedynie metody ustalania wysokości opłat, pozostawiając gminom swobodę w ustaleniu dokładnych stawek. W tym zakresie ustawodawca miał również na względzie wykładnię zasady „zanieczyszczający płaci” wynikającą z ww. dyrektywy. Zgodnie z nią, wysokość „podatku od odpadów” może z jednej strony odzwierciedlać rzeczywiste koszty unieszkodliwiania odpadów powstałych w danej nieruchomości. Z drugiej jednak może być ona uzależniona od „potencjału do wytwarzania odpadów”, choć nie może powodować oczywistej nieproporcjonalności w obciążeniu kosztami niektórych posiadaczy odpadów. Dotychczasowa regulacja przewidywała zatem w odniesieniu do właścicieli wszystkich nieruchomości analogiczne rozwiązanie, choć „potencjał” mierzony był w różny sposób w zależności od tego, czy nieruchomość była zamieszkała, czy też nie.

Ustawą z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 87) dodano do ustawy nowelizowanej między innymi art. 6j ust. 3b i 3c, zgodnie z którymi, w przypadku nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, wykorzystywanych jedynie przez część roku, rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok (…), przy czym opłata ta stanowi iloczyn średniej ilości odpadów powstających na [tych] nieruchomościach, (…), na obszarze gminy, wyrażonej w liczbie pojemników oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi [za pojemnik określonej objętości]. Nowa regulacja oznacza zatem wyłącznie właścicieli części nieruchomości z ogólnych zasad ustalania opłat (tj. za każdy odebrany pojemnik).

[-nowa_strona-]

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że w rozstrzyganiu o sposobie ustalania wysokości opłaty, w odniesieniu do właścicieli omawianego rodzaju nieruchomości ustawodawca odszedł od zasady, że powinna być ona uzależniona od potencjału do wytwarzania odpadów na rzecz równego podziału kosztów systemu gospodarki odpadami pomiędzy właścicieli wszystkich tych nieruchomości.

Wprowadzone zróżnicowanie stanowiło realizację postulatu gmin, które miały trudności w naliczaniu opłat za gospodarowanie odpadami powstającymi na nieruchomościach rekreacyjno-wypoczynkowych. W ocenie RPO zróżnicowanie to nie jest jednak ani proporcjonalne ani uzasadnione.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, artykuł 84 Konstytucji RP, który stanowi, że „każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie” jest źródłem nie tylko obowiązków jednostki, ale też jej praw. Zasada sprawiedliwości daniowej nakłada obowiązek kształtowania opłat z poszanowaniem zasad równości i powszechności.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał w swoim wystąpieniu, że konstytucyjna zasada równości rozpatrywana na gruncie obowiązków daniowych obywateli nie ma charakteru absolutnego. Jego zdaniem „różnicowanie podobnych podmiotów jest dopuszczalne o ile kryterium zróżnicowania pozostaje w racjonalnym związku z celem oraz treścią danej regulacji; waga interesów, którym zróżnicowanie ma służyć, pozostaje w proporcji do wagi interesów naruszonych przez wprowadzenie zróżnicowania; a kryterium zróżnicowania pozostaje w związku z innymi wartościami konstytucyjnymi, które uzasadniają odmienne traktowanie”. W ocenie Rzecznika standardów tych nie spełniają „nowe” rozwiązania w odniesieniu do sposobu uregulowania obowiązku daniowego właścicieli nieruchomości wykorzystywanych jedynie przez część roku na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

Analiza licznych skarg obywateli wpływających do Rzecznika skłoniła go do przedstawienia Ministrowi Środowiska wniosków związanych z koniecznością wprowadzenia zmian w niektórych regulacjach zasad gospodarowania odpadami komunalnymi. Obywatele licznie podnosili zarzut nadmiernej uciążliwości związanej z koniecznością ponoszenia opłat kilkukrotnie wyższych niż dotychczas. Jest to ich zdaniem niewspółmierne do ilości czasu, w którym wykorzystują własną nieruchomość na cele rekreacyjne.

Ponadto Rzecznik zwrócił uwagę, że regulacje dotyczące opłaty ryczałtowej pomijają całkowicie wnioski wypływające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r. (sygn. akt K 17/12) dotyczące obowiązku określenia w ustawie górnych stawek opłat za gospodarowanie odpadami, jakie mogą wprowadzać gminy. Trybunał wskazał w tym wyroku, że prawodawca zobowiązany jest wyznaczyć granice, w jakich rada gminy może realizować kompetencję do ustalania opłaty lokalnej. Ich brak narusza standardy konstytucyjne, bowiem obciążenia finansowe takie jak podatki i inne świadczenia publiczne powinny wynikać z ustawy.

[-nowa_strona-]

Ustawodawca w analizowanej regulacji wziął pod uwagę wyłącznie „praktyczny” aspekt regulacji związany z usprawnieniem wykonywania zadań przez gminy, nie uwzględniając zupełnie wartości konstytucyjnych. W ocenie Rzecznika zróżnicowanie w odniesieniu do właścicieli części nieruchomości nie spełniało wymogu proporcjonalności w stosunku do wagi naruszonych nim interesów.

Rzecznik, przedstawiwszy powyższe uwagi zwrócił się do Ministra Środowiska z apelem o zainicjowanie prac, których celem miałaby być poprawa istniejących regulacji tak, by odpowiadały konstytucyjnym standardom.

Z treścią wystąpienia Rzecznika można zapoznać się tutaj.

__________________________________________________________________________
Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?
Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.

"

System gospodarki odpadami komunalnymi nie musi być problemem dla gminy / związku międzygminnego – wystarczy znaleźć optymalne rozwiązania dostosowane do warunków lokalnych oraz zgodne z ciągle zmieniającymi się przepisami.

"

Dowiedz się więcej:

Gospodarka odpadami komunalnymi

Autorzy artykułu

Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Kinga Grzelak

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego

Więcej z Praktyki §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń
"

System gospodarki odpadami komunalnymi nie musi być problemem dla gminy / związku międzygminnego – wystarczy znaleźć optymalne rozwiązania dostosowane do warunków lokalnych oraz zgodne z ciągle zmieniającymi się przepisami.

"

Dowiedz się więcej:

Gospodarka odpadami komunalnymi